Sulfiet in wijn: de veroorzaker van hoofdpijn?

Wijn en Sulfiet: hoofdpijn of niet?

de kernvragen over sulfiet: 

  • zit in alle wijn sulfiet?
  • krijg je er hoofdpijn van?

De eerste vraag: zit in alle wijn sulfiet, kan volmondig met JA beantwoord worden: de stof komt van nature voor op de schil van de druif. Tijdens het gistingsproces (en dat gebeurt bij alle wijnen) ontstaat het eveneens. 

Maar of je er hoofdpijn van krijgt? Vaak wijst men het aan als dé boosdoener voor het krijgen van hoofdpijn. Bepaalde mensen kunnen natuurlijk een allergene reactie vertonen. Dat is de reden dat de EU sinds 2005 verplicht om op elke fles wijn aan te geven dat het er in zit. In wezen overbodige informatie dus. 

Maar van alcohol kun je wél hoofdpijn krijgen. Dat is in elk geval wetenschappelijk aangetoond. De reden is dat alcohol vocht uit het lichaam drijft waardoor de bloedvaten in de hersenen een krimp reactie gaan vertonen. Wellicht kunnen sommige mensen daarvoor overgevoelig zijn.

Sulfiet: een conserveringsmiddel

Wat is sulfiet en wat is de werking?

De stof ontstaat als zwaveldioxide zich heeft verbonden met water. Het wordt veel gebruikt in de voedingsmiddelen industrie. Hierdoor realiseert men een langere houdbaarheidsdatum. Het levert namelijk een bescherming tegen schimmels en bacteriën op. Bovendien gaat het ook verkleuring van levensmiddelen tegen. Hierdoor blijft fruit (zoals een groene appel) een fris uiterlijk behouden, zelfs in gesneden toestand.

Sulfiet in wijn

Op de druivenschil bevinden zich o.a. zwavelelementen. Tijdens het gistingsproces bij wijn ontstaat het. De vraag is beantwoord: wijn zonder sulfiet bestaat helemaal niet! De hoeveelheid is echter niet genoeg om de wijn stabiel te houden. Daarom voegen veel wijnboeren dit natuurlijke conserveringsmiddel toe aan hun wijn. De maximum hoeveelheden voor toevoegingen zijn bij wet vastgelegd. Vaak is een fractie van de maximaal opgelegde hoeveelheid voldoende om de wijn stabiel te maken: hierdoor hebben schimmels en beestjes geen schijn van kans. Bovendien ruikt de wijn minder snel muf door zuurstofgebrek. De wijn blijft dan fris en fruitig.

Waarom sulfiet aan de wijn toevoegen?

Meestal voegt men de stof ná het gistingsproces in beperkte mate toe. Het zal eerst bacteriën en daarna ook ongewenste gisten uitschakelen. Het remt de oxidatie van de wijn af (als anti-oxidant). Met als gevolg dat de houdbaarheidstermijn bij wisselende temperaturen sterk verlengd wordt. Daarnaast moet men de wijn zonder of met weinig toegevoegd sulfiet bewaren onder 16°C. Koel bewaard zijn deze wijnen even lang houdbaar als dezelfde wijnen met veel sulfiet. Het is de structuur van de wijn die bepaalt of de wijn bewaar-potentieel heeft of niet. Zoals bekend dragen met name de tannines, afkomstig van de druivenschil en/of van het eikenhouten vat daar toe bij.

Normering voor sulfiet

Sinds november 2005 verplicht een EU-wet de etiket-vermelding van aanwezige sulfiet in de wijn. Dat moet als de wijn méér dan 10 mg per liter bevat. Sindsdien staat er op het etiket bijna altijd ‘contient des sulfites’ |‘bevat sulfiet’, ook bij natuurlijke en/of bio-wijnen. De normering is echter nogal breed. Een witte wijn met 10 mg/ l wordt gelijk behandeld als een fles met de maximale toegestane hoeveelheid van 210 mg/l sulfiet (sulfiet van nature èn toegevoegd). Maar dat maakt voor de gezondheid natuurlijk nogal wat uit.

Hoofdpijn

Hoofdpijn en wijn

Hoofdpijn gaat meestal gepaard met een samentrekking of uitzetting van de bloedvaten in en rond de schedel. Hierdoor raken de zenuwuiteinden op die bloedvaten geprikkeld, Waarschijnlijk is dit verantwoordelijk voor de hoofdpijn. In wijn treft men vier soorten stoffen aan, waarvan men weet dat ze een invloed hebben op deze bloedvaten. Het zijn:

  • alcohol
  • foezelalcoholen
  • aminozuren (tyramine)
  • flavanoïde fenolen

Zo zou histamine, dat vooral in rode wijn voorkomt, hoofdpijn veroorzaken. Maar in aubergine en vis zitten aanzienlijk hogere concentraties histamine en dat levert geen hoofdpijn op…Aannemelijker is de stof tyramine, een van de flavanoïde fenolen, uit de schil van de rode druif. Die kan een hoofdpijn veroorzaken die anders van aard is dan de hoofdpijn na het drinken van wit of rosé. De foezelalcoholen zijn verantwoordelijk voor de kater na een overmatig alcoholverbruik. Het lichaam neemt dit soort alcoholen langzamer op dan gewone alcohol (de ethanol). Hierdoor is de verblijftijd in het lichaam langer.

Op dit moment wijst onderzoek uit dat vooral de hoeveelheid alcohol de vermoedelijke veroorzaker is van de hoofdpijn. Door het opwarmend klimaat zitten tegenwoordig de wijnen uit Italië, Spanje en Griekenland (ruim) boven de 14%. Meer en meer verdunt men die wijnen tegenwoordig met andere wijnen met een lager alcoholpercentage.

Onze wijnen zonder sulfiet

Hoofdpijn en sulfiet: geen relatie

Het conserveringsmiddel voegt men aan heel veel levensmiddelen toe. Je treft het aan in chips, in koekjes, in pizza’s, in augurken en in gedroogd fruit. Een portie gedroogde abrikozen bijvoorbeeld bevat tien keer méér dan een glas wijn! Het typische is dat de wijndrinkers met hoofdpijn geen klachten hebben als ze die gedroogde abrikozen consumeren. Bovendien zit in witte wijn gemiddeld een hogere concentratie aan toegevoegde sulfiet dan in rode wijn. In de hoofdpijn kliniek in Chicago is onomstotelijk vastgesteld dat sulfiet NIET de hoofdpijnveroorzaker is.

Natuurwijnen: biologisch en bio-dynamisch

Bestaan er natuurwijnen zonder toegevoegd sulfiet?

Ja. De laatste tien jaar zijn er in Frankrijk en Spanje wijnbouwers die begonnen zijn met natuurlijke wijnen te maken zonder toevoeging van de stof. Helaas moet het bewaren en vervoer van deze unieke wijnen steeds onder de 15°C gebeuren.  Anders ontstaat er al snel oxidatie van de wijn (ook al is de fles perfect afgesloten).

Hebben alle biologische wijnen een laag sulfietgehalte?

Nee, de ‘biologische’ wijnen in de handel voldoen enkel aan de EU-normen. Zij kunnen daarom net zo goed veel sulfiet bevatten. Deze ‘EU’-wijnen voldoen níet aan de normen van Nature et Progrès, Vins Naturels en Demeter en zij zijn niet in het assortiment van Grape33 opgenomen.

De waardering van grape33.com bij WebwinkelKeur Reviews is 9.4/10 gebaseerd op 54 reviews.